Đừng theo đuổi đam mê của bạn

Bạn có nên theo đuổi đam mê của mình không, bất chấp nó sẽ đưa bạn đến đâu đi nữa? Bạn có nên chỉ làm những gì bạn yêu thích….hoặc tìm cách yêu những gì bạn làm? Làm sao bạn có thể nhận định được định hướng của bạn? Còn những con đường bạn nên tránh xa thì sao? Mike Rowe, ngôi sao của chương trình Công Việc Bẩn (Dirty Jobs) và Người Nào Đó Phải Làm (Somebody’s Gotta Do It), chia sẻ những sự thật đau lòng trong bài “diễn văn tốt nghiệp” của Đại Học Prager 2016.

Có 2 điều tôi có thể nói với bạn hôm nay mà không đi chung với bất cứ chủ trương nào. Đầu tiên “Xin chúc mừng”, điều thứ hai “chúc may mắn”. Những thứ khác là điều tôi muốn gọi là, “sự thật phũ phàng” mà nói bằng một hình thức khác, “đó là ý kiến của tôi.” Và theo quan điểm của tôi, bạn đã nhận được vài lời khuyên tệ hại, đó là:  hãy theo đuổi đam mê của bạn.

Mỗi lần tôi xem lễ trao giảo Oscars. Tôi lặng lẽ khi một vài ngôi sao điện ảnh nổi tiếng – cầm chiếc cúp trong tay – bắt đầu nói về bí quyết làm nên thành công của họ. Nó luôn giống nhau, đó là: “đừng để bất kì ai nói với bạn rằng: bạn không có những tố chất cần cho sự thành công” và câu phổ biến hơn “đừng bao giờ từ bỏ giấc mơ của bạn.”

Xem nào, tôi hiểu tầm quan trọng của lòng kiên trì và giá trị động lực từ đam mê, nhưng mà ai mà lại đi nói với một người xa lạ rằng đừng bao giờ từ bỏ giấc mơ, khi thậm chí còn không biết những gì người đó đang mơ? Làm sao mà Lady Gaga có thể biết giấc mơ của bạn sẽ dẫn bạn đến đâu chứ? Những người đó đã bao giờ xem American Idol chưa?

Hằng năm, hàng ngàn người tham gia American Idol với niềm hy vọng to lớn, chỉ để biết rằng: “họ không có những kỹ năng, mà họ tưởng họ có.” Điều đáng kinh ngạc đó là không phải do sự thiếu xót trong tài năng của họ – thế giới có đầy người  không biết hát – mà là cú sốc khi họ bị loại.  Sự thật cay đắng đó là năng lực và đam mê của họ không đi đôi với nhau.

Nhìn xem, nếu chúng ta nói về sở thích của bạn, đam mê hoàn toàn có thể dẫn đường cho bạn. Nhưng khi nói đến việc kiếm sống, thật dễ dàng để quên đi sự thật phủ phàng: chỉ bởi vì bạn đam mê về điều gì đó, không có nghĩa là bạn sẽ không thất có năng khiếu với nó.” Bởi vì bạn đã lấy được tấm bằng trong lĩnh vực bạn chọn, không có nghĩa là bạn sẽ tìm thấy bạn “công việc mơ ước.” Công việc như mong ước thường luôn chỉ là … mong ước.

Nhưng việc nuôi dưỡng những mong ước đó có thể giúp bạn, một cách chính đáng, tìm hiểu sâu hơn để thực hiện những điều ý nghĩa và phát triển niềm đam mê đích thực cho công việc bạn đang làm. Bởi vì đây là một sự thật: hạnh phúc của bạn trong công việc chẳng liên quan gì mấy đến công việc đó. Trong chương trình Việc Lầm Bẩn (Dirty Jobs), tôi nhớ một nhà triệu phú bể tự hoại rất thành công, người đã nói với tôi về bí mật thành công của ông ấy.

“Tôi nhìn ra xung quanh để xem những người khác đi về đâu,” ông ấy nói “và sau đó tôi đi theo hướng ngược lại, tôi hoàn thành tốt công việc của mình. Sau đó, tối bắt đầu phát đạt. Và rồi một ngày, tôi nhận ra rằng tôi đã đam mê những điều ngớ ngẫn của người khác.

Tôi đã nghe nhiều câu chuyện tương tự từ thợ hàn, thợ sửa ống nước, thợ mộc, thợ điện, chuyện gia HVAC, và hàng trăm những thương gia khác, những người đã theo đuổi cơ hội, chứ không phải là đam mê và sau đó thành công.

Khảo sát thị trường việc làm hiện tại. Ngày nay hàng triệu người có trình độ cùng tấm bằng trong tay vẫn không thể tìm được công việc mà được gọi là “tốt”. Trong khi đó, các nhà tuyển dụng vẫn đang tìm kiếm nhân sự, những người có thể vào làm mà không phải đào đạo lại, cho 5.8 triệu việc làm. Đây là lỗ hổng về kỹ năng, đó là thực tế, và nguyên nhân của nó thực sự là rất đơn giản: “khi người ta theo chạy theo đam mê, họ bỏ quên những cơ hội giúp họ thành công, thậm chí không biết đến sự tồn tại của những cơ hội đó.

Khi tôi 16 tuổi, tôi muốn đi theo bước chân của ông nội tôi. Ông là một thợ lành nghề, ông có thể xây một ngôi nhà mà ko cần đến bản vẽ. Đó là đam mê của tôi, và tỗi đã theo đuổi nó trong nhiều năm. Tôi tham dự tất cả các lớp học gia công ở trường, tôi làm mọi thứ có thể để tiếp thu những kiến thức và kĩ năng mà ông nội đã học được một cách dễ dàng.

Không may là, cái gene tài năng đó lại là gene lặn, nó bỏ qua tôi và tôi đã phải rất vất vả

để vượt qua những thiếu xót của mình. Nhưng mà tôi không thể…tôi giống như những thí sinh trong Americal Idol vậy, đã tin rằng đam mê của mình đủ đảm bảo cho sư thành công.

Một ngày nọ, tôi mang về nhà một đèn ngủ tôi đã làm trong tiệm gỗ, trông nó như con trùng. Sau một tiếng thở dài nặng nề, ông nội đã đưa ra lời khuyên tuyệt vời nhất từ trước đến nay tôi nhận được.

Ông nói với tôi, “Mike, cháu vẫn có thể là một người thợ giỏi, nhưng chỉ khi cháu có được cho mình một cái hộp công cụ khác.” Vào thời điểm đó, điều này trái với mọi thứ tôi đã tin về tầm quan trọng của “niềm đam mê” và “sự nhẫn nại” và “kiên định đi tới cùng”. Nhưng tất nhiên, ông tôi đúng.

Bởi vì theo đuổi đam mê tới cùng chỉ đúng nếu bạn chọn đúng con đường, đi đúng hướng. Và trong khi đam mê là điều qua trọng tới nỗi không thể thiếu, thì nó vẫn là điều rất bất định để mà đuổi theo được. Cuối cùng “sự thật cay đắng” mà chúng ta cần biết đó là. “Đừng bao giờ theo đuổi đam mê,

nhưng hãy luôn mang nó bên bạn ”. Một lần nữa, xin chúc mừng và chúc bạn may mắn,

Tôi là Mike Rowe từ mikeroweWORKS, cho Đại Học Prager.